i^Ú iû]K ~ùgûa« \ûi (Wÿ eaú¦â aòjûeú)

_TþPiLûu _eµeû ùe ZéZúd iLû e ùMøea @Rð^ Keò[ôaû ~ùgûa« \ûi KUK Ròfäûe @XwMW ùe 1487 ùe R^àfûb Keò[ôùfö _òZû RMê cfæúKþ I cûZû ùeLûù\aú u @û¤ûZàòK Rúa^e _âbûa Zûuê G \òMùe _âbûaòZ Keò[ôfû ùaùk gâúùP÷Z^ý akeûc \ûi, @PêýZû^¦ \ûi, RM^Üû[ \ûi, gògê @^« \ûi @û\ò u _âZýl iõÆgðùe @ûiòaû ijòZ gâúRM^Üû[u @_ûe KeêYû Z[û MR_Zò _âZû_eê\â ù\a u eûRKúd i¹û^ fûb Keò ùi ùag ùfûK_âòd ùjûA[ôùf û Zûue @nêZ @ùføKòK Kû~ðýûakú ZZþKûkú^ _âZòÂòZ aýqò cû^uê @ù^Kûõgùe _âbûaòZ Keò[ôfûö RùY ]cðMêeê ùa÷¾a ]cðe _âPûeK i^ýûiú iõÄûeK, iûegßZ iû]K bûaùe Zûue _âZòbû Zûuê _âKéZ i^Ú e cû^ýZû ù\A[ôfûö

                        _TþP\g ùgûXh gZû±ú  IWògûe ]cð-iûjòZý bûhû Gaõ iûcûRòK Rúa^P~ðýû ùlZâùe ajê CùfäL^úd NUYûakú ijòZ iõgæòÁ [ôfûö iõÄéZ iûjòZý e _âûafý ]cð, \gð^ @û¤ûZàòK Pò«ûùPZ^û e ^û^û KêUòk aýaiÚû icûRe ^òcÜ aMðe cYòhcû^uê @ZòÁ Keê[ôfû ùaùk _TþPiLûu @ûaòbðûa Gaõ icûKûkú^ bûeZúd aûOcdùe ù~Cñ aòfßae bìcòUòG _âÉêZ ùjûA[ôfû Zûjû ùMûùU ^ê@û  i¸ûa^ûe IõKûe  @ûc  IWògû e gâúRM^Üû[-ùP÷Z^ýuê aéZ UòG Keò bMaZþ C_f²ú \ßûeû iõiûe bòZùe aâjàC_f²ú Keòaûe ù~Cñ @_ìað cû^iòKZûe cìk\ì@û iê\éX Keò[ôfû ùi K[û Pò«ûKùf @û½~ðý ùjaûKê _ùW ö icûRùe _âZòÁòZ EòZòaû\ KêiõÄûe RûZòMZ ùIø]Zý iõÄéZ bûhûe _âûafý ù_øZkòKZû @û\òKê @Zò PZêeZûe ijòZ _TþPiLûcûù^ @ÊòKûe Keò GK ^êZ^  Ròmûiûe aûeþZþZû _âPûe Kùfö cìkZü Gcûù^ IWògûe bò^Ü bò^Ü iÚû^ùe R^àò[ôùfö bò^Ü RûZòe c¤ [ôùf Z[û_ò ùicû^ue Cù\ýg ùiA ùMûUòG [ôfû, ~ûjû iû]ûeY aMðe cYòhKê @]ôK aògßûiú KeòaûKê ^û^û \òMù_âeòZ Keòa @ûC ùicû^uê GK aéjZþZe _é[ôaú @ûWKê @Mâie KeûAa û _TþPiLûcûù^ bMaû^uê @ù^KZâ iLû a§êbûaùe ù\LôQ«ò , RM^Üû[u ijòZ K[ûùjCQ«ò,Zûu ijòZ ^òR bûa aûYþUòQ«ò @ûC ùP÷Z^ýuê @Zò _ûLeê _ûA R^iû]eYu jé\dKê Rd c¤ KeòQ«òö ù~ûMiû]^û, Kûdûiû]^û, hXPKâiû]^û,~ª cª Zª @akû, AWû, _òwkû, Qûdû, I ùRýûZò, Dcð, ]ìcð, Rßkû bkò ZZß_ìeþYþY Kê @û]ûe Keò Giaê bòZùe [ôaû \gð^Kê Mêeêcûù^ aêSòQ«ò Kjò iû]ûeY cYòhKê ùKak bqò ù_âc I ^ûc \ßûeû iõiûe cûdûKê @ZòKâc Keò ~òaûeê ù~Cñ cûMð \gð^ KeûAQ«ò Zûjû @Zý« MêeêZß_ìeþYþYö akeûc \ûiu eûcZZß, RM^Üû[ \ûiu ùa÷¾a ZZß, @PìýZu  GøZòjý I baòhý \éÁò, gògê@^« u ùjZê \dûbûa bòZùe _òŠ, aâjàûŠ gì^ý ^òMêðY @û\ò[ôùf aò iMêYZZß Kê ùi _êeû_êeò @ÊòKûe Keò^ûjûñ«òö Gcû^u c¤ùe  ~ùgûa« \ûiu ù_âc bqò I aâjàZZß GK ic^ßd bûae _eòKÌ^û Keò[ôaû c^Kê @ûùi, Zûue ù_âcbqò aâjà MúZû, ùjZêC\d bûMaZ, gòa Êùeû\d, \òaý ù\jú , ùfûK MúZû, ~ªùaûfò, @ûZà_eòPd MúZû, ùMûaò¦ P¦â, bR^ RYûY cûkòKû @û\òùe aeþYþYòZ iéÁò _âKâò@û iû]^ ZZþZß aâjàmû^ \gð^ Kcðaû\ _âZò[ôaû ù_âeYû iùaðû_eò ^òRKê cûRðòZ Keòaûe ^û^û i´ûa^ûKê ùi ù~_eò \gðûAQ«ò Zûjû ajê \òMeê @\ýûa]ô @ûùfûPòZ ùjûA^ûjó c^êhýKê c^êhý  ùaûfò
_âZòÂòZ KeûAaûe @«ðaéÁò ù_âc I bqòKê @û]ûe Keò aâjàu ^òKUùe _jTþPòaûe ù~Cñ  iekcûMð  ùi _â\gòðZ KeòQ«ò Zûjû _eaeþZþZú i^Ú I iûjòZòýK uê @ù^Kûõgùe C\þaéŸ Keò[ôaû bkòcù^ jêGö iõÄéZbûhûùe Mbúe _ûŠòZß , bûeZ bâcY Keòaûe aò_êk @bòmZû iõiûeòK R¬ûk Rßûkûùe @ZòÁ ùjûA_Wò[ôaû ~ùgûa« \ûi u CyûeY[ôfû
                                                       “ bûa bqò Keò geY _i
                                                       bûùa bYòùf ~ùgûa« \ûi”
          Rúa^e icÉ @bòcû^Kê ZýûM Keò ù~Cñ \òaýù\j ]ûeY KeòQ ùi iµKðùe @^ê¤û^ jñò cêLýcûMð û Zûu ‘~ªùaûfò’ Mâ^Úùe hXPKâ iû]^ iõ_Kðùe Gjûjó Kêjû~ûAQò, “gòa Êùeû\ßd” ùe iõÄéZ iìùeû\d ùfg Mâ^Úe @«üeòY _âbûa ejòQò, ^òZýù~ûMú gòau ù~ûMûEêX _êeêhbûaùe MâjYKeò Zûu ù~ûMú  ùjaûe ù~Cñ iû]^û ejòQò ùi_eò ù~ûM iû]ôaûKê ùi _eûcgð ù\AQ«òö

                                                “GaõbìZ ù~Cñ _âbê Zûu _TþPbìZ
                                                   ùKbìZ iLûù~ @UA ~ùgûa«”
“ùPøeûgò @ûmû” Zûue GK lê\â ZZß_ìeþYþY Mâ^Úö ù~Cñ[ôùe ~ª iÚû_^ iõ_Kðùe GK iìlà \éÁò ejòQò 84 iõLýû _âZò [aû  @¤ûZàòK I iûcûRòK \éÁò G Mâ^Ú e ^ûc KeYe @ù_lû eùL, IWògûe 84 iò¡ iû]K (iò¡ûPû~ýð) 84 ^Kð, 84 ù~û^ò bâcY _ùe c^êhý R^à  _û¯ò, 84 ~ª,  84 @wêkò _eòcòZ geúe, 84 KÌ Z_iýû, 84 _\à _ûLêWû(agûYò) 84 PKâ(_û\ eê @û -28 @ûeê ùaK-28 ùaK eê cêŠ-28) 84 KûVò icê\â, 84 ùKâûg aâR cŠk(eûi iÚk)84 @ûmû 84 @¤ûd, 84 [e cûkûR_ aò]ôcûcðòK Pò«^ Gaõ G iµKðùe _ûVKKê @^êgúk^e cûMð _â\gð^ Kùeö gâúùP÷Z^ýu C_ù\gùe ùi Gjò Mâ^Ú ùfLôQ«ò
                                                Kj«ò ùP÷Z^ý ùMûiûAñ
                                                _TþPiLû uê _ûùg _ûA
                                                ~ùiûa« \ûi Zê @ûi
                                                @PêýZû^¦ gògê \ûi
                                                                              –         ùPøeûgò @ûû)
gâúRM^Üû[ \ûi u bûMaZe ùfûK_âòdZû IWò@û ]cð I \gð^ _ò_ûiê cû^u bûMaZ eP^û_ûAñ @]ôK«ê C\þaéŸ Keò[ôbkûö RM^Üû[\ûi u bûMaZ, Mê¯bûMaZ, gògê@^«u ùjZêC\d bûMaZ,~ùgûa« \ûiu ùjZêC\d bûMaZ, Agße \ûiu ùP÷Z^ý bûMaZ, \ú^a¦ê LûWwûu LûWwû bûMaZ, @bòeûc _ecjeiu KkòbûMaZ,akù\c aò\ýû bìhYu ^ûUýbûMaZ(@^ì\úZ), ùa÷¾a_ûYòu Mû§ò bûMaZ @û\ò _âYò]û^ ù~ûMý û bûMaZe ùa÷¾a ZZß\gð^ iMêY, ^òMêðY Cqò _ecZZþZß,icûR MV^ \òMùe aòùgh bêcòKû MâjY Keò[ôfûö

                                                                      @ûùM bKZò _ùQcêqò

                                                                   ù~Yê G\ûeêaâjà cìeþZþZú

        -ù_âcbqò aâjà MúZû-
ù_âcbKþZò aâjà MúZûùe ^òMéðYaâjàu C_ûi^ ijòZ ù_âc I bqòe aûLýû^ @Zý« cûcðòK, ùZùa gâúRM^Üû[u _âZò [ôaû Zûue @cû_ gâ¡ûe ^ò\gð^ G Mâ^Úùe ù\LôaûKê còùkö ùi ^òkûPk ]ûc, Pûeò\ßûe, @Mðkò, Rd aòRd ,MeêW ɸ, aûUcwkû, ùeûjòYúKêŠ, iê^ûKì@, cêqòcŠ_, gv^ûbò cŠk, eZÜ iòõjûi^, ^òZýiÚk @û\òe ù~Cñ iêlà aeþYþY^û ejòQò Zûjû@Zý« bûa_ìeþYþY, Kaòu cZùe ùMû_, c[êeû, aé¦ûa^, aûeYûiú, \ßûeòKû, Kûgú, _âdûM @û\ò icÉ Zú[ð gâúùlZâùe ejòQòö

                                                                       ù\Lùi ùlZâ ^úkûPk

                                                                      iKk Zú[ðue @ûk,

~ûjûe cjòcû aýq _ûAñ ùi @lc, ùKak bûa bqò @ûC @« \éÁò akùe gâúùlZâ –gâúRM^Üû[ ZZßKê  @^êba Keòùja, iõiûe cûdûùe @ZòÁ ùjûA_Vò[ôaû ~ùgûa« \ûi ùghùe iõiûe Kê @iûe ùaûfò ÊòKûe KeòQ«òö ùi ajê\ò^ ~ûG _eõaâjà I Zûu iéÁò Kê aêSò^[ôùfö Zûu R^à ejiý K[û c¤ RûYò^[ôùf ùZYê ^òRKê @_âû]ú ùaûfò Zûu \òaýù\jú Mâ^Úùe CùfäL Keò Q«òö

                                                                        lcû jeò bKZòKò iêaûi

                                                                   @Zò@_âû]ú ~ùgûa« \ûi

         i^Ú iû]Ku ‘ùMûaò¦ P¦â MúZû’ icMâ bûeZ ahðùe GK\û ùfûK _âòd Mâ^Úe cû^ýeû fûb Keò [ôfû û ùMûa^¦ P¦â ùa÷eûMú ùjûA céZýêKê Rd Keò[ôaû _âiw ùKak RùY iò¡ ù~ûMú  jûWò_û u Ké_ûeê i¸a ùjûA[ôfûö ù~ûM cûMðKê G Mâ^Úùe MêeêZß ù\aû ijòZ iõiûe cûdû a§^eê cêq _ûAñ Gjû ù~_eò GK eZÜ i\ég, ~ûjû _âbûaùe IWògûùe ù\÷a aò_â UòKû ùMûaò¦ P¦â eP^û Keò[ôùfö Zûue ‘@ûZà_eòPd MúZû’ ùe @ûZà ZZß, aâjà ZZß, Rúa _ecZZß , ^ûcZZß ijòZ Mbúe @«ü\éÁò iµKðùe ZûZßòK aûLýû ejòQòö
                                                                                           ^òZý e K[û RûY«ò gâújeò

                                                                                           ~ùgûa« \õi Kùj aòûPûeò

Zûue “ \òaýù\jò “ Mâ^Úùe  hXPKâ iû]^ûZZß, “ùfûAMúZû” ùe _TþPbìZ ZZß, baòhý cûfòKûùe  @ûMZ baòhý iìP^û bR^ùe aâjà mû^ iµKðe ajê Z[ý ^òjòZö
                                            IWògûe i^Ú _eµeûùe _TþPiLûu c¤ùe akeûc, RM^Üû[, @PýêZû^¦ u iûjòZýKê @û]ûeKeò ajê MùahYû @ûùfûP^û ùjûA[ôùf c¤  ~ùga« \ûi u ]cð ZZß \gð^ I iûjòZý iõ_Kðùe G~ûaZþ iaòùgh @^êgúk^ Keû~A^ûjó Kò´û Zûu Mâ^Ú MêWòK iêfbý ùjûA ^ûjó  Gjû @ûc iõÄéZòK @ald e @^ý GK \éÁû« Kjòùf @_kû_ ùja^ûjóö

                                                                                                      -V-                                                                                           

                                                                                            IWò@û aòbûM

                                                                               @bòc^ýê iûc« iòõjûe KùfR

                                                                                           aûfò@û,~ûR_êe